یکی از اصلی ترین اجزای خودرو که در رانندگی روان و راحت نقش موثری دارد، گیربکس خودرو است. روغن گیربکس یا سیال انتقال با روغنکاری بخش های مختلف گیربکس، به روانکاری و حرکت نرم اجزای آن کمک کرده و دمای گیربکس را نیز تنظیم می کند. گاهی اوقات با مشکل نشت این مایع مواجه می شوید که می تواند شروع مشکلات دیگر باشد. آشنایی با نشانه ها و دلایل روغن ریزی گیربکس در جلوگیری از بروز این مسئله موثر بوده و همچنین به تشخیص به موقع نشتی کمک می کند.
علت روغن‌ریزی گیربکس چیست؟
گیربکس خودرو سیستمی مکانیکی و در عین حال دقیق و مهندسی شده است که به مرور مستهلک و فرسوده شده و ممکن است دچار روغن ریزی شود. در ادامه مهم ترین علل روغن ریزی اتومبیل را بررسی خواهیم کرد؛ آشنایی با این موارد به شما در نگهداری صحیح و تعمیر گیربکس کمک می کند.
واشرها و عایق‌های فرسوده
واشرها و عایق های محفظه روغن گیربکس نیز مانند هر قطعه دیگر به مرور زمان فرسوده و معیوب می شوند و همین امر ممکن است به نشت روغن گیربکس منجر شود. با نگهداری مناسب و بررسی دوره ای خودرو می توانید مانع از خرابی واشرها شوید.
شل یا خراب شدن پیچ تخلیه
در قسمت زیرین خودرو پیچی قرار دارد که برای تعویض روغن گیربکس از آن استفاده می شود. این پیچ ممکن است در اثر ضربه شدید آسیب دیده یا با گذشت زمان فرسوده شود و موجب نشتی مایع سیال گیربکس گردد.
خرابی لوله‌های انتقال
شلنگ هایی وجود دارند که گیربکس را به رادیاتور یا کولر متصل می کنند. اگر این شلنگ ها دچار فرسودگی و ترک خوردگی شوند یا اتصلات آن ها شل شود، روغن گیربکس به بیرون نشت خواهد کرد.
نشتی مبدل گشتاور
مبدل گشتاور روغن را در سیستم پخش می کند. بنابراین وجود شکاف روی بدنه پمپ گشتاور یا صدمه دیدن یاتاقان های سوزن می تواند سبب نشت روغن گیربکس شود. تنها راه رفع این مشکل تعویض مبدل گشتاور خودرو است. این کار نیاز به تخصص و مهارت داشته و باید حتما توسط یک مکانیک باتجربه انجام شود.
گرمای بیش از حد
یکی دیگر از دلایل نشت روغن گیربکس، گرمای بیش از حد اجزای آن است؛ گیربکس اجزای مختلفی دارد که به مرور و حین فعالیت موتور داغ می شوند. همچنین کم بودن روغن گیربکس نیز می تواند سبب گرم شدن اجزای گیربکس شود.
آسیب دیدن محفظه روغن
محفظه روغن گیربکس به گونه ای است که احتمال آسیب آن در اثر برخورد به مانع و رانندگی در جاده های ناهموار وجود دارد. اگر ترک و شکاف کوچک یا فرورفتگی روی این محفظه وجود داشته باشد هم ممکن است به نشت روغن منجر شود.
علائم روغن‌ریزی گیربکس
روغن ریزی گیربکس مسئله ای است که نباید به حال خود رها شود چرا که اگر ادامه پیدا کند ممکن است به خرابی گیربکس منجر شود. آشنایی با علائم بروز این مشکل می تواند در عیب یابی و تشخیص به موقع آن به شما کمک کند:
وجود مایع زیر خودرو
اگر ماشین خود را برای مدتی در جایی پارک کرده بودید و زیر آن مایع قرمز یا قهوه ای دیدید، می توان با اطمینان گفت که خودرو شما دچار نشتی روغن گیربکس شده است. روغن گیربکس به دلیل رنگ متفاوتی که نسبت به سایر مایعات خودرو دارد به راحتی قابل تشخیص است.
بوی سوختگی
همان طور که پیشتر نیز به آن اشاره شد، چنانچه گیربکس بیش از حد داغ شود احتمال روغن ریزی وجود دارد. بنابراین استشمام بوی عجیب و تند حین رانندگی یا پس از توقف خودرو را می توان نشانه ای برای نشتی روغن گیربکس دانست.
لرزش گیربکس
یکی دیگر از علائم نشتی روغن گیربکس، لرزش گیربکس است. اگر مایع درون محفظه گیربکس از مقدار معمول آن کمتر باشد، ممکن است دور موتور بدون گاز دادن افزایش یابد که مسئله خطرناکی بوده و باید خیلی زود به آن رسیدگی شود.
شنیده‌شدن صداهای غیرمعمول
صداهای غیر معمولی که هنگام تعویض دنده شنیده می شود نیز می تواند نشانه نشت مایع گیربکس باشد. خروج روغن گیربکس سبب افزایش اصطکاک و فشار بر اجزای آن شده و صداهایی مانند کوبیدن و ساییدن تولید می کند.
چراغ‌های هشدار
در بسیاری از اتومبیل های امروزی و مدرن سنسورهایی وجود دارد سطح مایع گیربکس و مشکلات مربوط به آن را شناسایی می کند. روشن شدن چراغ چک خودرو بیانگر وجود مشکل در این بخش است.
رفع مشکل روغن‌ریزی گیربکس
پس از عیب یابی و تشخیص مشکل نشت مایع گیربکس باید در اولین فرصت نسبت به رفع این مسئله اقدام کنید. راهکارهای مختلفی برای بر طرف کردن این مسئله وجود دارد که استفاده از آن ها به میزان نشتی گیربکس و تخصص شما در تعمیر خودرو بستگی دارد.
راهکارهای رفع نشتی روغن گیربکس (قابل انجام توسط شما)
تعویض واشر
گاهی اوقات نشتی به دلیل فرسودگی واشرها اتفاق می افتد؛ در چنین شرایطی با تعویض واشر می توانید مشکل را برطرف کنید. برای این کار ابتدا باید روغن گیربکس را تخلیه کرده و واشر کهنه را با واشر جدید جایگزین نمایید. صحیح چرخاندن پیچ های مخزن تخلیه و استفاده از روغن گیربکس مناسب از جمله نکاتی است که باید به آن توجه کنید. همچنین باید توضیحات و دستورالعمل شرکت خودروسازی درباره تنظیمات گشتاور را در نظر بگیرید.
سفت کردن قطعات شل
در برخی موارد علت نشتی روغن، شل بودن خطوط یا کانکتورهای انتقال است. به این ترتیب با سفت کردن اتصالات و اجزای شل می توانید روغن ریزی را متوقف کنید. البته به این نکته نیز دقت داشته باشید که سفت کردن بیش از حد قطعات ممکن است به آسیب دیدن آن ها منجر شود.
راهکار رفع نشتی روغن گیربکس (قابل انجام توسط متخصصان خودرو)
سرویس گیربکس
چنانچه روغن ریزی گیربکس به سادگی رفع نشود، لازم است به مکانیک متخصص مرجعه کرده تا گیربکس اتومبیل شما را سرویس کند. از جمله اقداماتی که برای حل مشکل نشتی مایع گیربکس انجام می شود می توان به تخلیه روغن گیربکس، تعویض فیلتر، واشرها و عایق ها و استفاده از روغن گیربکس جدید و مناسب اشاره کرد.
تعویض کامل گیربکس
اگر نشتی و آسیب دیدگی گیربکس بسیار شدید باشد، تنها راهکار آن تعویض کامل گیربکس خواهد بود. اگر چه این روش هزینه زیادی دارد اما تنها راهی است که می تواند عملکرد صحیح گیربکس را تضمین کند.
نشت روغن گیربکس چه خطراتی دارد؟
روغن گیربکس موجب کاهش اصطکاک و خنک شدن قطعات گیربکس می شود؛ بنابراین نشتی مایع گیربکس مشکلات بسیاری را در عملکرد خودرو به وجود می آورد. نشت روغن و کاهش آن به میزانی که برای خنک کردن قطعات کافی نباشد، گرم شدن گیربکس و صدمه دیدن سایر قطعات و اجزای اتومبیل را به دنبال داشته و تعمیر این قطعات نیز هزینه گزافی را به شما تحمیل خواهد کرد. از دیگر خطرات نشت مایع گیربکس کاهش ایمنی است که به دنبال سخت شدن کنترل خودرو احتمال وقوع تصادف را بالا میبرد.
نشت مایع گیربکس یکی از مشکلات جدی و مهمی است که ممکن است برای هر خودرویی اتفاق بیفتد. بنابراین رعایت نکات مهم و پیشگیرانه به ویژه بررسی مداوم روغن گیربکس و مخزن آن به جلوگیری از بروز خطرات یاد شده کمک می کند.
نکاتی برای جلوگیری از روغن‌ریزی گیربکس
در ادامه برخی از اقداماتی که مانع از نشت روغن گیربکس می شود را بررسی خواهیم کرد. با انجام این موارد از نشت مایع گیربکس جلوگیری کرده و موجب افزایش طول عمر گیربکس و عملکرد مناسب و روان این سیستم خواهید شد.
• سرویس‌های دوره‌ای خودرو را انجام دهید: تعویض مرتب روغن گیربکس، تعویض فیلترها و بررسی کلی اتومبیل از جمله اقداماتی است که در سرویس دوره ای باید انجام شود.
• نشتی‌ها را بررسی کنید: برای آن که بتوانید نشتی مایع انتقال را به موقع تشخیص داده و مانع از بروز مشکلات جدی تر شوید، همواره زیر خودروتان را بررسی کنید تا در صورت مشاهده کوچک ترین نشانه نشتی نسبت به رفع آن اقدام نمایید.
• اجازه ندهید خودرو بیش‌ازحد گرم شود: یکی دیگر از کارهایی که باید برای پیشگیری از خرابی گیربکس باید انجام دهید، استفاده از خودرو در محدوده دمایی توصیه شده است. به این ترتیب باید به کافی بودن روغن گیربکس و عملکرد صحیح سیستم خنک کاری توجه داشته باشید.
• تعویض روان دنده: تفاوتی ندارد که خودرو شما دارای گیربکس دستی یا اتوماتیک است؛ به هر حال باید دنده را به شکل نرم و ملایم عوض کنید تا فشار بیش از حد به سیستم انتقال قدرت اتومبیل وارد نشود.
• انتخاب دنده مناسب: متناسب با سرعت و شرایط رانندگی تان از دنده مناسب استفاده کنید تا فشار بی مورد به گیربکس خودرو وارد نشود.
• نظارت بر سطوح سیالات: بررسی مداوم سطح مایع انتقال با استفاده از میله اندازه گیری از دیگر اقداماتی است که برای جلوگیری از آسیب دیدن گیربکس باید انجام دهید. در صورتی که مقدار روغن گیربکس از میزان استاندارد کمتر است، حتما مخزن را پر کنید. دقت داشته باشید که حتما مقدار مایع گیربکس بیش از حد مجاز نباشد چرا که ممکن است سبب مشکلات فشار یا نشتی شود.
• محافظت در برابر خطرات جاده: رانندگی بااحتیاط نیز مورد دیگری است که به حفظ سلامت گیربکس کمک می کند. برخورد با مانع به محفظه روغن گیربکس و خطوط انتقال مایع صدمه خواهد زد.
نکات ذکر شده از مهم ترین اقدامات پیشگیرانه ای است که با رعایت آن ها می توانید نشت روغن گیربکس را به حداقل برسانید. سرویس دوره ای و نگهداری صحیح نیز تاثیر به سزایی در جلوگیری بروز مشکلات مختلف در سیستم انتقال قدرت اتومبیل داشته و علاوه بر کاهش هزینه های تعمیر و تعویض قطعات، ایمنی هنگام رانندگی را افزایش می دهد.
جمع بندی
همان طور که ابتدای این مطلب به آن اشاره شد، روغن ریزی گیربکس مسئله ای مهم و جدی بوده که می تواند بر کیفیت رانندگی تاثیر گذاشته و ایمنی سرنشینان را به خطر بیندازد. بررسی مداوم و منظم، رانندگی محتاطانه و ایمن و توجه به میزان مایعات موجود در خودرو به منظور جلوگیری از اتفاقات ناگوار و پرهزینه بسیار حائز اهمیت است. به در نظر گرفتن نکات مطرح شده در این مقاله می توانید سلامت قطعات و طول عمر اجزای مختلف اتومبیلتان را افزایش داده و همچنین عملکرد بهتری از آن انتظار داشته باشید. با این وجود اگر ناچار به تعویض قطعاتی چون پلوس و سرپلوس شدید می توانید سرپلوس ۱۹ خار ساده پراید، سرپلوس ۲۲ خار ABS پژو ۴۰۵، سه شاخه پلوس ۲۰ خار پراید و سایر قطعات گیربکسی را از فروشگاه اینترنتی لوازم یدکی HPC تهیه کنید.