از آن جایی که هزینه های خرید و تعمیرات قطعات یدکی خودرو افزایش یافته است، امروزه نگهداری صحیح و انجام اقداماتی جهت افزایش طول عمر اتومبیل اهمیت بیشتر پیدا کرده است. با نگهداری درست از وسیله نقلیه تان می توانید مانع از خرابی آن شده و در هزینه ها صرفه جویی کنید. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با اقداماتی که برای نگهداری درست از خودرو باید انجام دهید آشنا کنیم؛ پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
اصول نگهداری از خودرو
نخستین کاری که برای مراقبت و نگهداری از خودروتان باید انجام دهید، مطالعه و بررسی دقیق دفترچه راهنمای آن است. در این دفترچه اطلاعات مهمی درباره تعمیر نگهداری خودرو گردآوری شده است. این که کدام قطعات خودرو مصرفی بوده و باید پس از مدتی تعویض شوند یا کدام مایعات به طور مرتب نیاز به تعویض دارند و اطلاعات مفید دیگری از این دست همه در دفترچه راهنمای ماشین جمع آوری شده است. همچنین در این دفترچه موارد ایمنی مهم که دانستن آن برای هر راننده ای ضروری است، ذکر شده است؛ بنابراین حداقل یک بار مطالعه آن توصیه می شود.
لزوم نگهداری از خودرو؛ چرا باید هرچند وقت یک‌بار خودرو را بررسی کنیم؟
با مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو می توانید نکات اساسی نگهداری از اتومبیل را فراگیرید. اما به طور کلی لازم است هر ۱۲ ماه یک بار وسیله نقلیه خود را به مراکز تعمیر خودرو برده تا توسط یک مکانیک متخصص بررسی شود. هر چند که هنگام تمدید سالانه معاینه فنی وضعیت سلامت اتومبیل شما چک می شود اما بهتر است پیش از مراجعه به مراکز معاینه فنی، ماشین خود را جهت بررسی به متخصص نشان دهید تا در صورت وجود ایراد احتمالی، آن را بر طرف سازد.
تعویض روغن خودرو در گذشته پس از طی ۵ هزار کیلومتر انجام می شد که با بهبود کیفیت روغن و گسترده شدن استفاده از روغن های ترکیبی، از حدود ۱۰ سال پیش این عدد به ۱۶ هزار کیلومتر رسیده است.
به غیر از تعویض روغن، قطعات خودرو نیز پس از طی مسافت مشخص به تعویض، تعمیر یا بازرسی نیاز دارند. این موارد برای هر خودرویی متفاوت بوده و دستورالعمل آن را می توانید از دفترچه راهنمای وسیله نقلیه خود مطالعه کنید.
از اصلی ترین مزیت های سرویس دوره ای خودرو، جلوگیری از خرابی آن در شرایط فرسایشی است. با انجام این کار، در هزینه های تعمیر، مراقبت و نگهداری از اتومبیل صرفه جویی شده و این اقدامات به سالم ماندن ماشین می شوند.
نگهداری و تعمیر خودرو با توجه به مسافت پیموده شده
همان طور که اشاره شد، هر خودرویی با توجه به مسافتی که طی می کند به رسیدگی های گوناگونی نیاز دارد؛ در ادامه برخی از این موارد را با هم بررسی خواهیم کرد:
۱. قطعات و بخش‌هایی که پیش از طی ۴۸ هزار کیلومتر نیاز به بررسی دارند
فیلتر هوا
اگر فیلتر هوا مسدود شود، تنفس پیشرانه مختل شده و همین امر اثر منفی بر عملکرد خودرو دارد. از این رو توصیه می شود پس از طی ۲۴ تا ۴۸ هزار کیلومتر نسبت به تعویض فیلتر هوا اقدام کنید. این عدد به محیطی که در آن تردد دارید بستگی دارد؛ طبیعتا برای شهرهای شلوغ و فضاهای پر گرد و غبار باید کمترین مقدار یعنی ۲۴ هزار کیلومتر را در نظر بگیرید.
فیلتر سوخت
گرفتگی فیلتر سوخت موجب بد کار کردن و حتی از کار افتادن موتور اتومبیل می شود. تعویض به موقع فیلتر بنزین از دیگر نکات نگهداری وسیله نقلیه است. زمان مناسب تعویض این قطعه به مدل خودرو و نوع فیلتر بستگی دارد؛ برای این که بدانید فیلتر سوخت ماشینتان چه زمانی باید تعویض شود بهتر است چند وقت یک بار به مکانیک خود مراجعه کرده و از او بخواهید وضعیت آن را بررسی کند.
روغن و فیلتر روغن
روغن و فیلتر روغن خودرو اجزای مهمی هستند که در نگهداری از ماشین باد به آن ها توجه ویژه ای داشت. اگر فیلتر مناسبی به کار برده نشود یا فیلتر کثیف و مسدود باشد، قطعات فلزی ریز، آلودگی و کربن وارد روغن شده و سبب فرسایش پیشرانه می گردد. نکته دیگر سطح روغن موتور است که باید مرتبا بررسی و اندازه گیری شود. بهتر است این کار را دو هفته یک بار یا دست کم پیش از سفرهای طولانی انجام دهید.
لاستیک ها
یکی دیگر از اقداماتی که باید در فرآیند مراقبت و نگهداری از اتومبیل خود انجام دهید، بررسی کیفیت و سلامت لاستیک ها است. عمق آج و باد لاستیک ها باید به طور منظم کنترل شود تا همواره در محدوده استاندارد باشد. در شرایط عادی پس از طی ۱۰ تا ۱۳ هزار کیلومتر باید لاستیک ها را با لاستیک نو جایگزین کرد.
۲. قطعات و بخش‌هایی که پیش از طی ۹۶ هزار کیلومتر نیاز به بررسی دارند
باتری
باتری قطعه ای کاملا مصرفی است و طول عمر آن به طور میانگین بین ۴ تا ۵ سال (۸۰ تا ۹۶ هزار کیلومتر) است. از جمله عواملی که بر سلامت باتری خودرو تاثیر می گذارد می توان به دمای بالا، سن و عدم استفاده طولانی مدت از آن اشاره کرد. اگر مطمئن نیستید که چه زمانی باید باتری را تعویض کنید لازم است توانایی شارژ آن را آزمایش نمایید.
روغن ترمز
سیستمی که ترمز خودروهای امروزی به کار گرفته شده، سیستم هیدرولیک است. ورود آب به مایع موجود در این سیستم نقطه جوش آن را کاهش داده و ممکن است به تولید گاز در این سیستم و ایجاد پدال ترمز اسفنجی منجر شود. برای بررسی وضعیت سلامت سیستم ترمز باید روغن آن را تخلیه کرده و از روغن پیشنهادی سازنده خودرو که در دفترچه راهنمای آن نوشته شده استفاده کنید. معمولا مایع ترمز را پس از طی ۳۲ تا ۷۲ کیلومتر عوض می کنند.
لنت ترمز
لنت ترمز خودرو تا ۸۰ هزار کیلومتر مسافت پیموده شده قابل استفاده است. این قطعه نیز مصرفی بوده و از صدای جیغ مانندی که به گوش می رسد می توانید زمان تعویض آن را متوجه شوید.
روتورهای ترمز
عملکرد ترمز و پروسه متوقف شدن خودرو به این صورت است که لنت روی دیسک فلزی (روتور) فشرده شده و موجب کاهش سرعت اتومبیل می شود. اصطکاکی که بین روتور و لنت های ترمز به وجود می آید گرمای زیادی تولید کرده و همین امر سبب تغییر شکل و تاب برداشتن روتورها می شود. بنابراین برای آن که اختلالی در کارایی روتورها و عملکرد سیستم ترمز خودرو به وجود نیاید بهتر است چند وقت یک بار صفحه روی روتورها را تعویض کرد. تقریبا ۹۶ هزار کیلومتر باید طی شود تا این صفحه مجددا صاف شده و نیاز به تعویض داشته باشد.
مایع خنک کننده
برای متعادل ماندن دمای پیشرانه باید ترکیبی از آب و مایع ضد یخ به کمک رادیاتور درون آن جریان یابد. چنانچه مایع خنک کننده به بیرون نشت شد، پیشرانه بیش از حد گرم شده و دچار آسیب و خسارت جدی می شود. از این رو در دفترچه راهنما توصیه شده هر ۹۶ هزار کیلومتر یک بار نسبت به تعویض مایع خنک کننده اقدام نمایید.
مایع گیربکس
یکی دیگر از مایعات مهم و حساس به کار رفته در خودرو، مایع گیربکس است. اگر سطح این مایع از حد استاندارد آن کمتر باشد، عملکرد این بخش از خودرو مختل شده و حتی ممکن است منجر به سوختن آن شود. به همین دلیل باید به جای مسافت طی شده، به طور مرتب مقدار مایع موجود در محفظه را بررسی کرد.
نکته دیگر توجه به شرایط و ویژگی های ظاهری روغن گیربکس است؛ مایع گیربکس سالم به رنگ صورتی بوده و بوی شیرینی دارد. اما مایع سوخته قرمز تیره یا قهوه ای رنگ است و از بوی سوختگی آن نیز می توان غیر طبیعی بودنش را تشخیص داد. به عنوان یک قاعده کلی می توان گفت برای اتومبیل هایی با گیربکس دستی بهتر است تعویض روغن را بین ۴۸ تا ۹۶ هزار کیلومتر انجام دهید.
۳. قطعات و بخش‌هایی که پیش از طی ۱۴۵هزار کیلومتر نیاز به بررسی دارند
شلنگ ها
مایع خنک کننده، مایع جعبه فرمان و گازهای سیستم سرمایش خودرو از طریق شلنگ ها منتقل می شوند. به مرور زمان و با استفاده زیاد، لاستیک شلنگ ها دچار فرسودگی شده و ترک ها و شکستگی های به وجود آمده روی شلنگ ها سبب اختلال در کار انتقال مایعات می شود. از این رو توصیه شده چند وقت یک بار وضعیت آن ها را بررسی کنید.
مایع فرمان برقی
کم بودن روغن فرمان حرکت آن را سخت کرده و همین طور سبب تولید صداهای غیر عادی هنگام چرخاندن چرخ ها می شود. بررسی میزان روغن موجود در محفظه امری ضروری بوده و بهتر است هر ۱۲۰ هزار کیلومتر آن را تعویض کنید.
شمع و سیستم احتراق
سیستم احتراق وشمع ها تاثیر مستقیم در عملکرد موتور خودرو دارند. با از کار افتادن هر یک از اجزای این سیستم، چراغ چک یا هشدار ماشین روشن شده و ممکن است موتور به سختی استارت بخورد. در چنین شرایطی از دستگاه دیاگ برای عیب یابی خودرو استفاده می شود.
نوع شمع های به کار رفته در اتومبیل مهم ترین عامل در تعیین زمان تعویض آن ها است. در اکثر ماشین های امروزی از شمع ایریدیوم یا تیتانیوم استفاده شده که تا ۱۶۰ هزار کیلومتر کار می کنند. اما نمونه های ارزان تر مانند شمع های مسی نیز همچنان استفاده می شوند؛ این نوع شمع ها طول عمر کمتری داشته و باید پس از طی ۴۸ هزار کیلومتر عوض شوند.
تسمه تایم
در برخی خودروها به جای زنجیر تایم از تسمه تایم استفاده شده است. دارندگان این نوع از وسایل نقلیه باید به نگهداری آن توجه کرده و با توجه به آن چه در دفترچه راهنما گفته شده پس از ۱۲۰ تا ۱۴۵ هزار کیلومتر نسبت به تعویض این قطعه اقدام نمایند. معیوب شدن تسمه تایم آسیب و خسارت جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت.
برای خودروهایی که از زنجیر تایم استفاده می کنند نیز باید زمان بندی مشخصی جهت بررسی این قطعه در نظر گرفت چرا که در اثر استفاده زیاد و گذشت زمان، حلقه های زنجیر فرسوده می شوند.
ترفندهای تکمیلی نگهداری از خودرو که باید بدانید
نکاتی که در این مقاله به توضیح آن پرداختیم تنها تعدادی از توصیه ها و دستورالعمل های نگهداری از خودرو هستند؛ برای آشنایی کامل با هر قطعه و شرایط تعمیر و نگهداری آن باید حتما دفترچه راهنمای وسیله نقلیه خود را به طور دقیق مطالعه و بررسی نمایید.
مسئله دیگری که در نگهداری خودرو اهمیت دارد، نحوه رانندگی است. به عنوان مثال رانندگی با سرعت بالا، فرسودگی ماشین و احتمال خرابی قطعات را افزایش می دهد و یا رانندگی در شهر نسبت به بزرگراه دشوارتر بوده و فشار بیشتری به اجزای مختلف اتومبیل وارد می کند. به طور کلی طراحی اغلب قطعات خودرو به نحوی است که به مرور زمان دچار فرسودگی می شوند. از این رو باید بررسی منظم را در دستور کار خود قرار دهید. با انجام این کار و رعایت نکات تعمیر و نگهداری خودرو می توانید مانع از خرابی و آسیب به موتور شده و هزینه های تعمیرات را کاهش دهید.
مقدار و کیفیت مایعات خودرو مورد دیگری است که باید به آن توجه کنید. یک روش ساده برای آزمایش، بررسی میله مایع گیربکس و روغن موتور است. با در نظر گرفتن همین نکته ساده تا حد زیادی از صدمه دیدن خودرو جلوگیری خواهید کرد.
رعایت مواردی که در دفترچه راهنمای هر خودرو جمع آوری شده، در کاهش هزینه های جانبی تعمیر و نگهداری خودرو تاثیر به سزایی دارد. با این حال برخی قطعات مصرفی نیاز به تعویض داشته و اگر وسیله نقلیه شما مشکل جدی نداشته باشد، تنها هزینه روتین پرداختی، بابت خرید و جایگزینی همین قطعات است؛ برای تهیه لوازم یدکی مورد نیاز خود می توانید به مراکز مجاز فروش قطعات یدکی خودرو مراجعه کرده و یا از فروشگاه های اینترنتی فعال در این حوزه، لوازم مورد نیاز خود مانند تسمه تایم پراید، تسمه تایم پژو ۴۰۵، شمع یورو ۴، شمع دو پلاتین و … را خریداری نمایید.