یاتاقان زدن چیست و چه دلایلی دارد؟

یکی از قطعات یدکی موتوری خودرو که از اجزای مهم موتور نیز به شمار می آید، یاتاقان است. این قطعه به حرکت روان قطعات موتور کمک می کند. از این رو ضروری است سلامت آن به طور مرتب بررسی شود. خراب شدن یاتاقان اتومبیل که به اصطلاح به آن یاتاقان زدن نیز گفته می شود یکی از مشکلات اساسی است که ممکن است برای هر خودرویی پیش بیاید. در صورت مواجه شدن با این مسئله باید به سرعت به یک تعمیرکار و متخصص مراجعه کنید؛ چرا که بروز هرگونه مشکل در این قطعه می تواند سبب آسیب دیدن موتور و حتی از کار افتادن آن شود.

 

یاتاقان چیست و چه کاربردی در خودرو دارد؟

یاتاقان خودرو قطعه ای است که بین میل لنگ و شاتون قرار دارد. این بیرینگ ورقه ای قطر باریکی دارد و وظیفه آن روان سازی حرکت میل لنگ و شاتون ها در زمان روشن بودن موتور اتومبیل است.

یاتاقان قطعه ای فلزی است که پوسته آن از جنس فولاد و برنز بوده و لایه های درونی آن از آلیاژهایی چون سرب، قلع، جیوه، مس، آنتیموان، آلومینیوم و گالیم ساخته شده است. از این رو مقاومت بالایی در برابر حرارت و ضربه دارد.

 

وظایف یاتاقان در موتور خودرو

لایه نازک روغنی که پس از روشن کردن خودرو در فضای بین یاتاقان و میل‌لنگ‌ ها ایجاد می شود سبب از بین رفتن اصطکاک در این قسمت از موتور می شود و به تسهیل حرکت دورانی میل لنگ ها کمک می کند. به دنبال آن پیشرانه خودرو نیز به درستی کار کرده و سلامت موتور تضمین می شود. به طور کلی می توان گفت که وجود این قطعه تاثیر به سزایی در روان کاری قطعات موتور دارد و مانع از ایجاد اصطکاک در قطعات می شود. از دیگر وظایف و کاربردهای یاتاقان در خودرو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• از ایجاد برخورد و اصطکاک بین پیستون و میل لنگ جلوگیری می کند.

• اصطکاک میان میل لنگ و شاتون را کاهش داده و مانع از خراب شدن و خوردگی آن ها می شود.

• شاتون و میل لنگ ها را تنظیم کرده و به حرکت روان آن ها کمک می کند.

 

انواع یاتاقان

یاتاقان ها را می توان بنا بر کارکرد و محل استفاده شان به دو نوع یاتاقان ثابت و یاتاقان متحرک دسته بندی کرد؛ هر گکردام از انواع یاتاقان کارکرد و خصوصیات مختص به خود را دارد.

 

یاتاقان ثابت

میل لنگ ها در میان حرکت دورانی خود، حرکت رفت و برگشتی نیز دارند. یاتاقان ثابت لقی میل لنگ ها در این حرکت رفت و برگشتی را کنترل می کند. این نوع یاتاقان تکیه گاه میل لنگ بوده و به محور ثابت آن وصل می شود و لقی آن نسبت به پیستون و بلوک سیلندر را بر طرف می سازد.
از پرکاربردترین موتورها در صنایع خودروسازی موتورهای چهار سیلندر هستند. این موتورها پنج یاتاقان ثابت دارند که میل لنگ را نگه داشته اند. این قطعه را به صورت حفره دار می سازند. این حفره باعث می شود روغن و روان کننده های خودرو به میل لنگ رسیده و حرکت چرخشی میل لنگ روان تر صورت گیرد. علاوه بر آن در فاصله میان سوراخ ها، شیارهایی وجود دارد که روغن در آن شناور می شود. پیکان از جمله خودروهای دارای یاتاقان ثابت بوده و شما می توانید یاتاقان ثابت پیکان را از فروشگاه اینترنتی لوازم و قطعات یدکی HPC سفارش دهید.

 

یاتاقان متحرک

یاتاقان متحرک که به آن یاتاقان شاتون نیز گفته می شود، در میان شاتون و میل لنگ قرار دارد. این قطعه بسیار مشابه یاتاقان ثابت یا یاتاقان میل لنگ است. تفاوتی که این دو یاتاقان دارند در نوع حرکت میل لنگ است. در یاتاقان متحرک، میل لنگ آزاد بوده و کار آن تبدیل حرکت رفت و برگشتی پیستون به حرکت دورانی است. این نوع یاتاقان لقی شاتون و میل لنگ را تنظیم و رفع کرده و از ضربه دیدن و هرگونه آسیب احتمالی دیگر به این دو قطعه جلوگیری می کند. یاتاقان متحرک بر خلاف یاتاقان ثابت هیچ گونه سوراخ و حفره ای نداشته و شیار دار است. شما می توانید یاتاقان متحرک پیکان، آفتامات دینام RD، مگنت دلکو ۴۰۵ و سایر قطعات یدکی خودروهای سبک را از فروشگاه آنلاین لوازم یدکی اچ پی سی خریداری نمایید.

 

یاتاقان چه خصوصیاتی دارد؟

میزان توان و کارکرد یک یاتاقان متناسب با ویژگی ها و خصوصیاتی که دارد تعیین می شود. یک یاتاقان باکیفیت و مرغوب، یاتاقانی است که این پارامترها و ویژگی ها را داشته باشد:

 

مقاومت زیاد

مقاومت یاتاقان یکی از ویژگی های مهمی است که در نحوه عملکرد این قطعه بسیار تاثیرگذار بوده و از جمله مواردی است که هنگام خرید یاتاقان باید به آن توجه شود. یاتاقانی مناسب است که در برابر ضربه های ناشی از احتراقی که توسط شاتون ایجاد می شود، مقاوم باشد.

 

انعطاف در مواد یاتاقانی و لایه‌های داخلی

لایه های داخلی و مواد یاتاقانی باید نرم و انعطاف پذیر باشند تا بتوانند ضربه های ایجاد شده توسط شاتون و میل لنگ را کنترل کرده و از آسیب دیدن این قطعات جلوگیری کنند.

 

مقاومت در برابر خوردگی و از بین رفتن

حرارت بالای احتراق باعث داغ شدن روغن موتور موجود در یاتاقان شده و اگر از یاتاقان باکیفیت و مرغوبی استفاده نکنید، این میزان حرارت و داغی ممکن است سبب خوردگی و از بین رفتن یاتاقان و در نهایت آسیب به موتور اتومبیل شود.

 

جذب گرد و غبار، خاک و ذرات ریز

فیلتر هوای خودرو بخش قابل توجهی از گرد و خاک و ذرات ریز را گرفته و مانع از ورود آن به موتور می شود. اما گاهی اوقات ممکن است ذرات کوچک تر گرد و غبار از فیلتر هوا عبور کرده و وارد روغن جاری در میان موتور شود. یاتاقان و مواد یاتاقانی مرغوب می تواند این ذرات را از روغن جدا کرده و مانع از حرکت آن ها در میان موتور شود.

 

مقاومت بالای پوسته و جلوگیری از شکستگی یا ایجاد ترک

از آن جایی که یاتاقان از جمله قطعاتی است که ضربه و نیروی زیادی به آن وارد می شود، بنابراین باید پوسته مقاومی در برابر ضربه و فشار داشته باشد تا دیرتر خراب شده و دچار شکستگی شود.

بنابراین شناخت ویژگی های یک یاتاقان باکیفیت بسیار حائز اهمیت بوده و می تواند در خرید یاتاقان مرغوب کمک کننده باشد. به این ترتیب این قطعه به درستی کار کرده و حتی به عملکرد بهتر موتور خودرو منجر می شود.

 

یاتاقان زدن به چه معناست؟

یکی از ایرادات فنی مهمی که ممکن است در هر اتومبیلی بروز یابد، یاتاقان زدن یا آسیب دیدن یاتاقان خودرو است. همان طور که پیش تر نیز درباره آن به تفصیل توضیح دادیم، یاتاقان یکی از قطعات موتوری خودرو است که میل لنگ را در لایه ای از روغن نگه می دارد و به حرکت دورانی و روان آن کمک می کند. یکی دیگر از کاربردهای یاتاقان این است که مانع از اصطکاک و ساییده شدن قطعات فلزی موتور می شود و به این ترتیب سلامت موتور را حفظ می کند.

از بین رفتن روغن بین میل لنگ و یاتاقان سبب ایجاد اصطکاک و خوردگی میان قطعات فلزی شده و این اصطکاک به مرور افزایش دما و خوردگی و ذوب لایه های داخلی یاتاقان را به دنبال دارد. در نتیجه یاتاقان، میل لنگ و سایر اجزای فلزی موتور دچار ساییدگی شده و به از کار افتادن موتور منجر می شود که آن را یاتاقان زدن می نامند.

 

دلایل یاتاقان زدن خودرو

یاتاقان از قطعات موتوری مصرف مهم خودرو بوده و به همین دلیل کارکرد درست آن بسیار حائز اهمیت است؛ دلایل مختلفی برای یاتاقان زدن خودرو وجود دارد که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم:

 

تعویض دیر به دیر روغن

مهم ترین عامل در بروز این مشکل، روغن خودرو است. برای آن که یاتاقان به درستی کار کند، وجود روغن ضروری است. در صورتی که روغن موتور به موقع تعویض نشود، لغزندگی آن کاهش یافته و حرارت بالا سبب کاهش سطح روغن می شود. همچنین به دلیل طولانی شدن مدت زمان استفاده، روغن بیش از حد کثیف شده که این موضوع می تواند عامل مهمی در آسیب رسیدن به موتور باشد. بنابراین در صورت عدم وجود روغن کافی، یاتاقان دچار اصطکاک و شکستگی می شود.

 

راندن خودرو با دور موتور بالا

یکی دیگر از مسائلی که موجب یاتاقان زدن خودرو می شود، رانندگی با دور موتور بالا است. سرعت بیش از اندازه بالا، از توان یاتاقان خارج بوده و سبب احتراق و ایجاد صطکاک زیاد در یاتاقان می شود که یاتاقان زدن خودرو را به دنبال دارد.

 

استفاده از روغن های بی کیفیت

روغن های بی کیفیت لغزندگی لازم را ایجاد نکرده و چندان در روان کاری یاتاقان و سایر اجزای موتور موثر و کارساز نیستند. از این رو استفاده از روغن های بی کیفیت نیز ممکن است سبب یاتاقان زدن اتومبیل شود.

 

مخلوط شدن آب و روغن

اگر واشر سرسیلندر آسیب دیده باشد و آب خنک کننده سیلندرها وارد روغن موتور شود، خودرو به اصطلاح آب و روغن قاطی میکند. مخلوط شدن آب و روغن از لغزندگی روغن کاسته و عملکرد یاتاقان ها را با مشکل مواجه می کند.

 

علائم یاتاقان زدن موتور خودرو

یاتاقان زدن نیز مانند هر مشکل دیگری علائمی دارد که با شناخت آن ها می توان به موقع از وجود این نقص در خودرو مطلع شد و به منظور بر طرف ساختن آن به تعمیرگاه و متخصص مراجعه کرد. از جمله علائم و نشانه های یاتاقان زدن موتور می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

عدم روشن شدن موتور

یکی از مهم ترین و متداول ترین علائم و نشانه های یاتاقان زدن موتور خودرو، روشن نشدن و قفل کردن موتور است که اصطکاک زیاد و فشار آمدن به موتور سبب بروز چنین وضعیتی شده است.

 

صدای تق تق

گاهی اوقات زمانی که پدال گاز را فشار می دهید یا خودرو در حال شتاب گرفتن است، صدایی شبیه به صدای تق تق شنیده می شود. این صدا زمانی شدیدتر می شود که دور موتور از ۱۲۰۰ دور در دقیقه نیز بیشتر می شود. در چنین شرایطی صدای برخورد دو قطعه فلزی به یکدیگر به گوش رسیده و باید فورا نسبت به عیب یابی و تعمیر خودرو خود اقدام نمایید.

 

روشن شدن چراغ موتور

هنگامی که چراغ موتور خودرو روشن شده یا چشمک زن می شود، می توان احتمال داد که خودرو دچار مشکل جدی و اساسی شده و باید به سرعت پیگیری کرده و آن را رفع نمایید.

 

تعمیر خودرو بعد از یاتاقان زدن

تعمیر خودروی یاتاقان زده امری تخصصی بوده و باید حتما برای رفع نقص موتور خودرو خود به تعمیرگاه مراجعه نمایید. در آن جا ابتدا موتور خودرو و سپس کیفیت میل لنگ، شاتون، یاتاقان ها و روغن را بررسی می کنند بررسی می کنند. پس از آن قطعات خراب را تعمیر و در صورت لزوم تعویض می کنند. به این نکته توجه داشته باشید که یاتاقان زدن کارکرد کلی موتور را مختل می کند؛ بنابراین باید به طور اصولی تعمیر شود و در صورتی تخصص لازم را ندارید نمی توانید خودتان نسبت به تعمیر آن اقدام کنید.