یکی از اجزای مجموعه کلاچ که وظیفه انتقال نیرو از موتور به چرخ ها را بر عهده دارد، بلبرینگ کلاچ است. این قطعه با فشار دادن کلاچ، نیروی وارد شده به چرخ ها را کنترل و مهار می کند. در این مطلب علل خرابی بلبرینگ کلاچ، علائم و نشانه های خرابی این قطعه و راه های پیشگیری از خراب شدن آن را بررسی خواهیم کرد. پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
بلبرینگ کلاچ چیست؟
به مجموعه صفحه فشار، صفحه کلاچ، چرخ لنگر و بلبرینگ کلاچ سیستم کلاچ خودرو گفته می شود. برقراری ارتباط میان چرخ ها و موتور، وظیفه ای است که این سیستم بر عهده دارد. با فشار دادن پدال کلاچ در هنگام تعویض دنده، ارتباط بین چرخ ها و دنده به طور موقت قطعه می شود. بلبرینگ کلاچ قطعه ای است که در این مرحله به کار آمده و در صورت خرابی آن، سایر اجزای دنده و گیربکس آسیب می بیند. نحوه عملکرد این قطعه به این صورت است که با فشار دادن پدال کلاچ و نگه داشتن آن، بلبرینگ کلاچ به چرخ لنگر نزدیک شده و با رها کردن کلاچ، این قطعه به وضعیت قبلی خود بازمی‌گردد.
تست عملکرد بلبرینگ کلاچ
اگر از سمت بلبرینگ کلاچ صدایی شنیده شود باید حتما وضعیت این قطعه بررسی گردد. یکی از تست های ساده ای که برای بررسی وضعیت سلامت بلبرینگ کلاچ انجام می شود، تست جاده ای خودرو است. ابتدا با دقت به صدایی که از گیربکس و پدال کلاچ شنیده می شود گوش داده و سپس خودرو را در وضعیت دنده یک قرار دهید و مجددا به صدای آن گوش کنید. این صدا بیانگر پارگی یا فرسودگی بلبرینگ است. اگر پس از نگه داشتن کلاچ و قرار دادن گیربکس در حالت خنثی، این صدا همچنان شنیده می شد، به این معنا است که بلبرینگ پاره شده و اگر صدا قطع شده باشد یعنی بلبرینگ دچار فرسودگی شده است. از دیگر مواردی که باید وضعیت آن ها را بررسی کنید می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• چنگال کلاچ و شفت های ورودی تنظیم باشد.
• پدال کلاچ تنظیم باشد.
• اتصالات به درستی برقرار شده و ارتباط کلاچ تنظیم باشد.
علت خرابی بلبرینگ کلاچ
۱. روان سازی نامناسب
مشکل روان سازی یکی از مشکلات عمده و اساسی است که برای هر خودرویی به وجود می آید. به طور میانگین می توان گفت از هر سه اتومبیل، یک اتومبیل با مشکل روان سازی مواجه است. کم تر از حد استاندارد بودن روان کننده سبب ساییدگی و تماس فلزات با هم شده و اصطکاک و ایجاد گرما را به دنبال دارد. در اثر این گرمای مخرب، بلبرینگ کلاچ منبسط شده و فشار بار روی آن افزایش می یابد. نکته دیگری که باید در نظر داشته باشید، مدت زمانی است که طول می کشد تا روان کننده اثر کند. عدم توجه به این مسئله موجب سریع تر چرخیدن بلبرینگ کلاچ و داغ کردن آن می شود. تاریخ انقضا و ویسکوزیته روغن مصرفی نیز از دیگر پارامترهای حائز اهمیت است.
۲. آلوده بودن بلبرینگ کلاچ
از دیگر علل خراب شدن بلبرینگ کلاچ، آلوده شدن آن است. گاهی ممکن است حین کار ذرات گرد و غبار وارد لوله بلبرینگ شده و درون آن بچرخند. تولید گرمای بیش از حد و لرزش خودرو از پیامدهای وجود این ذرات این قطعه است. تشخیص آلودگی بلبرینگ کلاچ کار ساده ای است؛ تنها کافی است درون آن را مشاهده کرده و ببینید که آیا آثار فرورفتگی یا تشکیل دهانه (لبه تیزی که در اثر زیاد بودن آلودگی ایجاد می شود) وجود دارد.
یکی از راه های جلوگیری از آلوده شدن بلبرینگ، استفاده از بلبرینگ های دارای محافظ به ویژه در محیط های آلوده است. این محافظ جلوی بلبرینگ قرار داشته و مانع از ورود آلودگی به داخل این قطعه می شود. در صورت آلودگی بلبرینگ کلاچ می توانید هوای تمیز را با فشار به سمت بلبرینگ گرفته تا این باد آلودگی ها را از بلبرینگ خارج کند.
۳. بار زیاد روی بلبرینگ کلاچ
با افزایش فشار بین حباب ها و میله بلبرینگ کلاچ، بار روی بلبرینگ زیاد می شود. افزایش بار، تغییر شکل قسمت پلاستیکی خارجی و داخلی بلبرینگ را به دنبال دارد. اگر بلبرینگ به درستی نصب نشود یا شفت متعادل نباشد نیز بار زیادی روی بلبرینگ ایجاد می شود. از دیگر عوامل ایجاد بار بر روی بلبرینگ، نیروی گریز از مرکز می باشد. ایجاد بار زیاد نیز مانند آلودگی بلبرینگ با نشانه هایی چون تشکیل دهانه هایی در سطح بلبرینگ، لرزش خودرو و تولید گرمای مخرب همراه است. تغییر سایز بلبرینگ و تنظیم زاویه تماس از جمله راهکارهای موثر در کاهش این بار اضافی به شمار می روند.
۴. بار خیلی کم روی بلبرینگ کلاچ
عدم وجود نیروی کافی میان غلتک و میله بلبرینگ کلاچ سبب ایجاد بار خیلی کم بر روی این قطعه شده و در پی این اتفاق شاهد لغزش حباب های بلبرینگ و تولید گرمای یش از حد خواهیم بود. خودروهایی که با سرعت بالا در حرکت هستند بیشتر با این مسئله رو به رو می شوند. برای تشخیص این اتفاق باید گوی های بلبرینگ مورد بررسی قرار گیرند. اگر خط های محیطی مجزا یا حلقه ای شکل بر روی این گوی ها رویت شد یعنی بلبرینگ کم بار بوده و باید نسبت به تنظیم بار آن اقدام شود.
۵. آسیب محفظه بلبرینگ کلاچ
یکی دیگر از علت های خراب شدن بلبرینگ کلاچ، آسیب دیدن محفظه آن است. عناصر غلتان در اثر شتاب سریع و بارگیری کم به طرفین محفظه برخورد کرده و سبب آسیب زدن به دیواره محفظه می شود. تنظیم بار و استفاده از محفظه های مقاوم تر که از جنس برنج یا نقره ساخته شده اند می تواند در حل این مشکل موثر واقع شود.
دمای بالا باعث می شود که محفظه های خاص (مثلا محفظه های دارای مواد فنلی) خشک و شکننده شده و در اثر ضربه گوی های بلبرینگ یا سایر عناصر غلتان، آسیب ببینند یا به طور کلی از کار بیفتند. همچنین اگر داخل بلبرینگ کلاچ آلوده باشد یا بار زیادی بر روی آن ایجاد شود، توپ بلبرینگ با جهش خود سبب آسیب به محفظه بلبرینگ کلاچ می شود.
۶. آسیب ناشی از خمیدگی های جزئی
زیاد بودن فاصله بین حلقه خارجی و محفظه یا حلقه داخلی و شفت سبب ایجاد اصطکاک و تماس این دو فلز می شود. در اثر این اصطکاک لکه های کوچکی شبیه زنگ زدگی ایجاد می شود که در حقیقت به دلیل اکسیداسیون به وجود آمده اند. برای جلوگیری از این اتفاق باید فاصله بین حلقه خارجی و محفظه یا حلقه داخلی و شفت را کاهش داد.
علائم خرابی بلبرینگ کلاچ
ایمنی خودرو مسئله مهمی بوده و کلیه قطعات به ویژه اجزای کلاچ و گیربکس در عملکرد صحیح خودرو نقش به سزایی دارند. بلبرینگ کلاچ نیز یکی از اجزای همین مجموعه بوده و خراب شدن آن با علائم و نشانه هایی همراه است. این قطعه نیز مانند بسیاری از قطعات پس از چند سال استفاده دچار فرسودگی می شود. همچنین ممکن است بر اثر تصادف آسیب ببیند. در صورت خراب شدن بلبرینگ کلاچ باید فورا نسبت به تعویض آن اقدام نمایید. برای خرید بلبرینگ کلاچ پژو ۲۰۶، بلبرینگ کلاچ پژو ۴۰۵، بلبرینگ کلاچ پراید، بلبرینگ کلاچ روآ و سایر قطعات یدکی خودروهای سبک به بخش فروشگاه وبسایت HPC مراجعه نمایید. در ادامه به چند مورد از شایع ترین علائم خرابی بلبرینگ کلاچ اشاره شده است:
۱. صداهای عجیب
شنیده شدن صداهای عجیب به هنگام فشار دادن پدال کلاچ را می توان متداول ترین علامت خراب شدن بلبرینگ کلاچ اتومبیل دانست. درون بلبرینگ کلاچ غلتک هایی وجود دارد که مقاومت بالایی دارند. این غلتک ها باید به هم نزدیک شوند. زیاد شدن فاصله این غلتک ها از هم سبب تولید صداهایی چون تق تق، سوت زدن، ساییدن، غرش و چرخش شده و به این ترتیب می توان فهمید که بلبرینگ کلاچ خودرو خراب شده است. در نظر داشته باشید که صداهای عجیب ناشی از خرابی بلبرینگ تنها در صورتی که پدال کلاچ فشار داده می شود به گوش رسیده و با برداشتن پا از روی پدال این صدا قطع می شود.
۲. لرزش پدال کلاچ
از دیگر نشانه های رایج خراب شدن بلبرینگ کلاچ، لرزش پدال کلاچ است. در حالت عادی وقتی پدال را فشار می دهید، به نرمی پایین می رود. در صورتی که هنگام فشار داردن پدال کلاچ متوجه لرزش شدید، می توان احتمال داد که بلبرینگ کلاچ اتومبیل تان خراب شده است. این لرزش به علت عدم تنظیم مناسب بلابرینگ با صفحه فشار بوده و مشابه لرزش پدال ترمز به دلیل فرسودگی دیسک ترمز است.
۳. مسائل مربوط به تعویض دنده
زمانی که بلبرینگ کلاچ سالم است، اهرم دنده نرم بوده و مقاومت کمی دارد. اما در صورت خرابی این قطعه، مقاومت اهرم بیشتر شده و تعویض دنده به سختی انجام می شود. این اتفاق به دلیل درگیر نشدن کامل کلاچ رخ داده و ممکن است صداهای عجیبی نیز به گوش برسد.
۴. کلاچ بسیار سفت
قطعات سیستم گیربکس به گونه طراحی شده اند که بتوان مدت طولانی از آن ها استفاده کرد بلبرینگ کلاچ نیز دارای ویژگی هایی است که برای استفاده طولانی مدت مناسب باشد. فرسودگی سبب از بین رفتن این خاصیت شده و به این ترتیب فشار دادن پدال کلاچ سخت تر می شود تا جایی که در عوض کردن دنده با مشکل مواجه شده و نمی توانید خودرو را حرکت دهید.
پیشگیری از خرابی بلبرینگ کلاچ
بلبرینگ کلاچ هر خودرویی ممکن است پس از مدتی دچار فرسودگی و خرابی شود. اما این مشکل برای برخی از اتومبیل ها بیشتر اتفاق می افتد. با این حال با رعایت برخی نکات ساده می توان تا حدی از بروز این مشکل جلوگیری کرد:
۱. عادات رانندگی تان را تصحیح کنید
یکی از ساده ترین راه های پیشگیری از خرابی بلبرینگ کلاچ اصلاح عادات رانندگی است. استفاده صحیح از پدال کلاچ می تواند عمر بلبرینگ کلاچ را افزایش دهد. زمانی که خودرو در حالت سکون و توقف قرار دارد، دنده را در وضعیت خلاص قرار داده و از فشار دادن پدال کلاچ خودداری کنید.
۲. سرویس دوره ای انجام دهید
توصیه ما این است که سرویس های دوره ای را جدی بگیرید. این روش بهترین راهکار جلوگیری از خرابی بلبرینگ کلاچ و سایر قطعات خودرو است. با انجام سرویس دوره ای عملکرد کلاچ و گیربکس به طور مرتب بررسی می شود و در صورت نیاز قطعات معیوب به موقع تعویض می شوند.